Manouk Fles zit nu bijna drie jaar bij DUFAS als manager regulatory affairs. In die hoedanigheid houdt ze zich de ene week bezig met de ontwikkelingen van de kapitaalmarktunie, de andere week met antiwitwaswetgeving of de relatie met de toezichthouders. Een verscheidenheid aan onderwerpen dus, maar een van haar grote aandachtspunten is ‘retail beleggen’. In gewone mensentaal: beleggen door mensen zoals jij en ik.
Retail beleggen, dat moet je me tóch even uitleggen.
“Dat is beleggen door retail-klanten. Ik snap dat de term misschien doet denken aan beleggen in retail, dus detailhandel of winkelpanden, maar dat wordt niet bedoeld. Het gaat om particuliere beleggers, dus om gewone mensen en mkb’ers, maar bijvoorbeeld niet om fondsbeheerders die namens pensioenfondsen beleggen. Bij DUFAS denken we veel na over hoe beleggen aantrekkelijk gemaakt kan worden voor iederéén. Als we aan het grote publiek willen uitleggen waarom een beleggingsrekening zinvoller kan zijn dan je zuurverdiende centen op een spaarrekening te laten staan, dan moeten we het niet te ingewikkeld maken. Dat geldt voor zowel regelgeving als de woorden die we gebruiken. De vraag die we stellen: waarom spaar je eigenlijk, als de inflatie hoger is dan de rente die je krijgt? Dan lever je uiteindelijk in.”
Hoe stimuleer je beleggen dan?
“De AFM en DNB doen er ook onderzoek naar: hoeveel spaargeld heb je nodig, hoeveel kun je beleggen? Beleggen doe je voor de lange termijn, om pieken en dalen op de markt te kunnen opvangen, en dus niet met geld dat je over twee weken nodig hebt. Ik zie in mijn eigen omgeving, bij vrienden en familie, dat beleggen niet makkelijk is. Er zijn allerlei drempels die je eerst over moet. Zo kan het openen van een rekening een langdurig proces zijn, met omvangrijke uitvragen, en krijg je talloze waarschuwingen en documenten vol met vaktermen onder je neus geschoven. Vanuit DUFAS proberen we beleggen laagdrempeliger te maken.”
Waar moeten we dan aan denken?
“We zien ruimte voor verbetering op verschillende vlakken. Enkele voorbeelden? De informatie die dienstverleners moeten verschaffen moet in een verplicht format worden gepresenteerd, met geschreven tekst. Maar veel mensen zijn visueel ingesteld en worden beter geïnformeerd met bijvoorbeeld een filmpje. Die mogelijkheid zouden dienstverleners dan ook moeten krijgen.
Ook zou gekeken kunnen worden naar de verplichte waarschuwingen voor de risico’s van beleggen. Deze werken afschrikwekkend, terwijl je eigenlijk nooit iemand hoort over de risico’s van alleen sparen op de lange termijn, waarbij je geld uiteindelijk minder waard wordt. Goede educatie kan mensen helpen risico’s te begrijpen. Vanuit DUFAS vinden we méér financieel onderwijs tijdens het vak economie op de middelbare school cruciaal voor meer bewustwording en kennis.
Een ander voorbeeld is de toegang tot passende dienstverlening. We zijn voorstander van een zogenoemd ‘light’ regime. Mensen die nu advies of vermogensbeheer willen afnemen, moeten een uitvoerige geschiktheidstoets doorlopen, ook als zij slechts met een klein bedrag willen beleggen en geen specifiek beleggingsdoel hebben. Door die geschiktheidstoets te vereenvoudigen, blijven de belangen van de belegger beschermd, maar wordt de drempel om deze diensten af te nemen lager.”
Klinkt interessant. Hoe zit dat met zzp’ers?
“Die zijn natuurlijk verantwoordelijk voor hun eigen pensioenvoorziening. Dus die moeten bij zichzelf te rade gaan: wil ik alleen maar sparen en kán dat wel als ik op een normale leeftijd met pensioen wil? Beleggen kan een oplossing zijn. Als er alleen maar wordt gewaarschuwd voor de risico’s, dan gebeurt er niks.”
Vanuit DUFAS zien jullie dus ruimte voor verbetering, maar zie je ook dingen die al goed gaan?
“De balans moet terug. We zien nu in de politiek echt een beweging die we als positief beschouwen. Er wordt ingespeeld op het belang van beleggen, we merken dat er meer aandacht voor is. Er is in Europa meer geld nodig voor defensie-investeringen en infrastructuur. Dat geld moet ergens vandaan komen. Het is daarbij interessant om te kijken naar hoe andere landen particuliere beleggers activeren, zoals in Zweden. Daar wordt men met een toegankelijk account met fiscale voordelen gestimuleerd om te beleggen, iets wat zeer succesvol is. Voor veel mensen is het daar heel normaal om geld te investeren in plaats van op te potten.”
Laten we eerlijk zijn: heeft beleggen niet ook een bepaald imago?
“Ja, het heeft voor sommigen een casino-imago of men heeft het idee dat beleggen alleen voor de rijken is. Dat is onterecht, er zijn veel niet-risicovolle producten met lage kosten waarin ook met kleine bedragen belegd kan worden. Het zou voor iedereen onderdeel moeten zijn van de financiële gezondheid, zeker als we het beleggen meer laagdrempelig maken. Nederland heeft trouwens van origine helemaal niet zo’n spaarcultuur, dat is pas later zo geworden. Het eerste beleggingsfonds ter wereld werd tenslotte in Nederland opgericht! Laten we daarom de regels versimpelen, zodat meer Nederlanders de markt op gaan en leren beleggen, om zo te werken aan hun financiële gezondheid.”
